YAĞ NEDİR? | HANGİ YAĞ NE İÇİN KULLANILIR ?

Evet, başlıkta da sorduğum gibi yağ nedir?

Hangi yağ ne için kullanılır?

Margarin ve tereyağ arasında ne gibi farklar vardır ?
Kararında tükettiğimizde enerji sağlayan, sınırı aştığımızda enerjimizi tüketen ve zararlı hale gelen, çoğu zaman yemeği lezzetlendirme amaçlı kullanılan bir ürün.
-
Dün bir arkadaşımla telefonda konuşurken aramızda yaşanan diyaloğu olduğu gibi aktarıyorum.
X: Betül, pilav yapayım diyorum ama tereyağı kalmamış. Margarin koysam sıkıntı olur mu?
B: Margarin de olur ama eh, Tereyağı bulabilirsen çok daha iyi olur.
X: Bizimkilerde tereyağıyla yapıyor ama margarinle ne farkı var bunun. O da katı, bu da katı ?

İşte tam bu an bir aydınlanma yaşadım ki sormayın gitsin. Hemen dedim bunu yazmalıyım. Yok tereyağı şöyle maddeler içerir, yok margarin şöyle maddeler içerir demeyeceğim. Benim yetkim o kısım değil. Evet, yağ sağlıklı değil. Ama sağlıksız da değil. Arada bulunan o ince çizgiyi korumak önemli olan. Yağlar arasındaki en büyük fark doymuş-doymamış yağlar üzerine. Yağ konusunu ele alırken önce bunu netleştirmek gerek.

Doymuş yağlar:

Çoğunlukla hayvansal gıdalarda bulunuyor ve az kullanımı fayda sağlamakla birlikte çok kullanımı obezite, kolesterol, kalp hastalıklarına davetiye çıkarıyor. ( Süt, tereyağı, sakatat, et, yumurta vb )

Doymamış yağlar:

Tekli doymamış yağlar; Doymuş yağın aksine kalp rahatsızlıkları, obezite, diyabet vb hastalıkların önlenmesinde fayda sağlıyor. Peki bu yağlar nedir? Avokado, zeytinyağı, ceviz, fındık, susam yağları bunlara örnek olarak gösterilebilir.

Çoklu doymamış yağlar: Tekli doymamış yağ faydaları dahil depresyona da fayda sağlandığı gözlemlenmiştir. Ayrıca tekli doymamış yağlara ek yağlı balıklarda bu sınıfa girmektedir. ( Somon, sardalya, hamsi, orkinos )

Trans yağlar: 

Doymamış yağlara hidrojen eklenmesiyle doymuş yağ gibi işlev görmesi için elde edilen yağlardır. Ürünün raf ömrünü uzatmak için hazırlanır. Bakkal ve market raflarında gördüğümüz çoğu üründe bulunmaktadır. Cips, çikolata, kraker vb. ( Bu kısım üreticinin insafında olduğu için her üründe trans yağ mevcut demek doğru olmaz. ) 

-

Peki tereyağı, margarin, zeytinyağı, sıvıyağ nerelerde kullanılırsa daha güzel sonuç alır?

Bunun için bilmemiz gereken konu hangi yağın kaç derecede yandığı. Sonra kendi kendinize çözüm sağlayacaksınız zaten. En çabuk yanan yağ tereyağıdır ve 120-150 derece arasında yanıp kendini belli eder. Arkasından tereyağının kardeşi sade yağ gelir oda 150-180 derece arasında yanıp yine kendini belli eder. Bu kısımdan sonraki yağlar 200 derecenin sonunda yanmaya başlayıp kendini duman ile belli eden yağlar. Mısırözü 210 derece de tamamen yanarken zeytinyağı 205-220 ve ayçiçek yağı 225 derece de yanıp kendini belli ediyor. 

Bu kısmı ben nasıl ölçüp hareket edeyim diyebilirsiniz. Bunun için; Kullanacağınız yağı ocağa koyduktan sonra su gibi akışkan hale geldiğinde ısınmaya başlamış demektir. Bu kısımda içine kullanacağınız üründen bir parça atıp kenarlarında bulunan hava kabarcıklarını gördüğünüzde pişirme işlemine başlayabilirsiniz. 

Yüksek ısı gerektiren pişirme yöntemlerinde ( Kızartma, ızgara, kavurma vb ) Ayçiçek yağı, zeytinyağı, avokado kullanılabilir. 

Orta derecede daha düşük ısı gerektiren besinler için ( Ağır ateş, fırın vb ) Tereyağı veya sade yağ kullanabilirsiniz. ( Sade yağ ise tereyağının kısık ateşte eritilip üzerindeki köpüklerin alınarak. Dibinin tortusu bırakılıp süzülerek elde edilen yağ çeşididir. ) .

Pişirme gerektirmeyen ürünlerinizde ( Salata, meze vb ) Zeytinyağı öncelikli tercih olmakla birlikte susam yağı, ceviz yağı kullanabilirsiniz.

Yapılacak olan ürün hamur işiyse ( Açma, poğaça, kurabiye vb ) Su oranı düşük yağlar tercih edilmelidir. Bunun içinde tercihiniz tereyağı olmalıdır. 

Margarinle hamur işi yapmak isterseniz içerinde bulunan yağ oranının yüzde 70 olması gereklidir.

Yağlar hakkında genel bilgiye sahip olduktan sonra yapmamız gereken, bize fayda sağlayacak yağlara yönelmek olacaktır.